Αποπληθωρισμός : Ο καλός ο κακός και ο άσχημος

Επειδή τώρα τελευταία λόγω της κρίσης ακούγονται διάφορα, όπως αυτό το λινκ:

Στρος Καν: Ο αποπληθωρισμός η λύση για την Ελλάδα

σας παραθέτω το παρακάτω άρθρο, 

για να μάθετε τι σημαίνει ΑΠΟΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ

απο εδώ:  Αποπληθωρισμός : Ο καλός ο κακός και ο άσχημος

Τώρα και πολλά χρόνια η ανησυχία μου ήταν πάντα ο αποπληθωρισμός και όχι ο πληθωρισμός.
Εσείς που με διαβάζετε από το 2003, έχετε διαβάσει πολλές φορές περί αυτού.
Σήμερα θέλω να κάνω αναφορά στο τι εννοούμε αποπληθωρισμό και τι σημαίνει. Πολλοί ίσως δεν γνωρίζουν η δεν μπορούν να το καταλάβουν, διότι σε γενικές γραμμές δεν είναι κάτι που έχει αναλυθεί αρκετά στην Ελληνική αρθογραφία.
Να πω ότι ίσως ο πρώτος που ανέφερε την ορολογία αποπληθωρισμό στην Ελλάδα είναι αυτή η στήλη. Μέχρι και το 2002, δεν είχα δει πουθενά άλλη αναφορά.
Καταρχάς ας αρχίσουμε με ορισμένους ορισμούς:

Νομισματικός αποπληθωρισμός (monetary deflation)

Σε αυτή την περίπτωση έχουμε κυριολεκτική καταστροφή της νομισματικής βάσης. Είναι κάτι πολύ σπάνιο και έχει γίνει μόνο μια φορά το 1930, όταν οι νομισματικές αρχές (κεντρικές τράπεζες) άφησαν να πτωχεύσουν χιλιάδες τράπεζες και χάθηκαν οι καταθέσεις εκατομμυρίων ανθρώπων.

Αποπληθωρισμός τιμών (price deflation)

Αυτός είναι ο αποπληθωρισμός που ξέρουμε και νιώθουμε και γενικά είναι αυτό που λέμε ο καλός αποπληθωρισμός.  Σε αυτή την περίπτωση η μείωση των τιμών σε προϊόντα και υπηρεσίες είναι το αποτέλεσμα ανταγωνιστικών δυνάμεων (τηλεφωνία), αύξηση της παραγωγικότητας (ηλεκτρονικοί υπολογιστές), παγκοσμιοποίησης και το αποτέλεσμα ύφεσης κατά καιρούς (όπως τώρα).

Αποπληθωρισμός χρεογράφων (asset deflation)

Αυτός είναι ο πιο επικίνδυνος αποπληθωρισμός που υπάρχει. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε μείωση στις αποτιμήσεις χρεογράφων και αξίων σε όλες τις κατηγορίες. Το πρόβλημα με το asset deflation είναι ότι τα περισσότερα δάνεια βασίζονται σε κάποιο είδος χρεογράφου η κάποιας αξίας. Όταν όμως  πέσουν οι τιμές των χρεογράφων και αξιών, τότε τα χαρτοφυλάκια δάνειων των τραπεζών (loan books) που βασίζονται πάνω σε κάποια αξία διαβρώνονται και καταντάμε να έχουμε τραπεζική κρίση όπως αυτή που έχουμε σήμερα.
Καταρχάς να πούμε ότι σήμερα δεν έχουμε νομισματικό αποπληθωρισμό διότι οι κεντρικές τράπεζες δεν προλαβαίνουν να τυπώνουν χρήμα. Αν οι κεντρικές τράπεζες δεν τύπωναν το χρήμα που τυπώνουν, μάλλον θα είχαν πτωχεύσει οι περισσότερες τράπεζες στην κόσμο και τότε θα είχαμε πραγματική νομισματική καταστροφή, διότι εκατομμύρια ανθρώπων θα είχαν χάσει τις καταθέσεις τους.
Εξ’ ορισμού, όταν έχουμε monetary deflation τότε έχουμε και asset deflation, διότι όταν έχουμε λιγότερα χρήματα στην κυκλοφορία τότε οι αποτιμήσεις αξίζουν επίσης λιγότερο. Αυτό (μεταξύ άλλων) έγινε περίπου το 1930 .
Αλλά όπως είπα, δεν έχουμε νομισματικό αποπληθωρισμό διότι σήμερα οι κεντρικές τράπεζες πήραν το μάθημα του 1930 (για να μην παρεξηγούμε, αν ο ορισμός του τι είναι χρήμα επεκταθεί και στις πιστώσεις, τότε και σήμερα έχουμε νομισματικό αποπληθωρισμό, διότι οι πιστώσεις έχουν καταστραφεί με ρυθμούς ρεκόρ. Για χάρη όμως αυτού του άρθρου δεν θα συμπεριλάβω  τις πιστώσεις στο ορισμό του τι είναι χρήμα)
Τώρα ας μιλήσουμε για price deflation. Τώρα και 5 χρόνια όλοι έχουμε δει μια αύξηση των τιμών σε πολλά προϊόντα και υπηρεσίες. Έχω τονίσει πολλές φορές ότι αυτές οι αυξήσεις έχουν περισσότερο να κάνουν με το cost push inflation από την αύξηση των τιμών στα εμπορεύματα παρά οτιδήποτε άλλο. Έχω πολλές φορές αναφέρει ότι αν πέσουν οι τιμές των εμπορευμάτων, τότε θα μηδενιστεί ο πληθωρισμός (όπως στην τωρινή περίπτωση).
Σήμερα λοιπόν έχουμε μεγάλη μείωση στους δείκτες χοντρικής και λιανικής (CPI & PPI). Είναι άραγε αυτό κάτι το κακό; Όχι μόνο δεν είναι κάτι το κακό, αλλά είναι και επιθυμητό για να φτιάξουν οι ισολογισμοί των καταναλωτών.
Η μείωση των καταναλωτικών αγαθών σε διάρκεια χρόνου είναι ο λόγος που έχουμε αύξηση του βιοτικού επιπέδου (αγοράζοντας περισσότερα αγαθά με λιγότερα λεφτά). Δεν είναι σήμερα και ήταν ποτέ πρόβλημα για την αγορά η την οικονομία η πτώση των τιμών των ηλεκτρονικών υπολογιστών η των ηλεκτρών λαμπτήρων.
Άρα από την στιγμή που δεν είναι υπάρχει θέμα monetary deflation και το price deflation ποτέ δεν ήταν πρόβλημα, το μόνο που έχει μείνει είναι το asset deflation.
Εδώ υπάρχει πρόβλημα και μάλιστα είναι και μεγάλο. Asset deflation (όπως θα έχετε καταλάβει) είναι το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι τράπεζες. Το asset deflation διαβρώνει τους ισολογισμούς των καταναλωτών, εταιρειών και τραπεζών και αποθαρρύνει τις τράπεζες από το να δανείζουν.  Η μεγάλη μόχλευση (που είναι η αιτία του asset deflation παρά το αποτέλεσμα αυτού) απλά μεγεθύνει το πρόβλημα.

Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε για να καταπολεμήσουμε το asset deflation;
Εδώ είναι το μεγάλο ερώτημα. Σχεδόν κανείς δεν έχει τη σωστή απάντηση.
Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι όλο το χρήμα που τυπώνουν οι κεντρικές τράπεζες θα καταφέρει να αντιστρέψει την σημερινή καταστροφή στις αξίες, αλλά υπάρχει μεγάλη περίπτωση αυτό αργότερα να προκαλέσει πληθωρισμό (περισσότερο για αυτό σε μελλοντικό άρθρο).

Προσωπικά εκτιμώ ότι η μοναδική αδιέξοδος είναι οι αξίες να υποστούν μια τόσο μεγάλη μείωση, που οι επενδυτές θα αρχίσουν να αγοράζουν άσχετα αν συνεχίζουν οι αποπληθωριστικές πιέσεις.
Ίσως να είμαστε σε ένα τέτοιο σταυροδρόμι σήμερα.
Αν και εκτιμώ ότι οι τιμές των ακινήτων στην Ευρώπη έχουν ακόμα πολύ δρόμο προς τα κάτω, στην Αμερική είμαι πεπεισμένος ότι έχουν χτυπήσει πάτο.
http://www.market-talk.net/index.php/global_macro/article/5362
Άσχετα αν οι τιμές των ναύλων έπεσαν 90% …
http://www.market-talk.net/index.php/charts/article/5201
… δεν μπορεί οι ναύλοι να είναι στο μηδέν διότι κανείς δεν θα βρεθεί να μεταφέρει εμπορεύματα αφιλοκερδώς
http://www.market-talk.net/index.php/charts/article/5396
Με λίγα λόγια, ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπιστεί το asset deflation είναι να αφεθούν οι αγορές να κάνουν τη δουλειά τους και στη συνέχεια θα βρεθούν οι επενδυτές να αγοράσουν.
Αυτό όμως δε λύνει το πρόβλημα της μόχλευσης
http://www.market-talk.net/index.php/market_intelligence/article/4849/
Τα σημερινά προβλήματα είναι περισσότερο προϊόν μόχλευσης παρά οτιδήποτε άλλο.
Επιπλέον, δεν υπάρχει αρκετό χρήμα σε όλο τον πλανήτη για να μπορούν αγοραστούν όλα αυτά τα χρεόγραφα που έχουν στους ισολογισμούς τους οι τράπεζες. Για αυτό τον λόγο βλέπουμε τους ισολογισμούς της Fed & ΕκΤ να έχουν διογκωθεί (όπως είπα όμως αυτό είναι θέμα για άλλο άρθρο).

Κατάληξη

• Νομισματικός αποπληθωρισμός (monetary deflation) δεν είναι πρόβλημα σήμερα
αν στον ορισμό του τι είναι χρήμα δεν συμπεριλάβουμε τις πιστώσεις.
• Αποπληθωρισμός τιμών (price deflation) ποτέ δεν ήταν και δεν είναι σήμερα πρόβλημα.
Αν μη τι άλλο είναι και η απάντηση για πολλά προβλήματα.
• Αποπληθωρισμός χρεογράφων (asset deflation) είναι το κύριο πρόβλημα και για να είμαι ειλικρινής,
δεν ξέρω αν όλα αυτά που κάνουν οι κεντρικές τράπεζες θα λύσουν τα προβλήματα.